Nos n’aurè fach veire, aquel afaire de lei! Un pauc suu mòde montanhas russas. Quasi d’una setmana a l’autra, passam de l’esper a la decepcion, e tornar. Au moment qu’escrivo, ne’n sio a manca pas saber ieu meme de que me chau pensar.
Per far brèu: avèm bramat quand avèm vist l’assemblada nos juar un torn de puerc amb son article 27 bis e sa referéncia a una autorizacion parentala que riscava de descoratjar pron monde.
A dich de bramar, e de far intervenir lo mond que conoissèm ont ne’n chau conóisser, lo ministèri a recuolat, e dins lo texte presentat, e, sembla, adoptat en comission per lo Senat, aquel article es estat reformulat d’un biais fòrça mai neutre –en realitat, es tornarmai la formulacion de la paura lei Deixonne o pauc se’n manca. Vaqui un ponch positiu.
Autre ponch positiu, lo titol de la partia dau texte ont caup aquel article es desenant Langues vivantes étrangères et régionales: nòstras lengas son doncas aüra explicitament presentas dins la lei, e pas solament dins d’annexes segondàrias, eloquentas qu’eloquentas.
Aquò dich, istan d’incertituds sus d’autres ponches:
La lei parla de las activitats complementàrias que las regions poirian finançar. Contunham de pensar qu’aquò poiria estre interpretat per de mond de marria fe coma l’indicacion que lo finançament de l’ensenhament chau que sieie assegurat per las regions. Segur que “complementari” vòl dire que l’i a quauque ren mai, mas sabèm a quau avèm afaire.
A costat d’aquò aviam suggerit l’idèia d’una inclusion dins los programas nacionaus d’una informacion minimala en cors de francés o d’istòria-geografia per exemple, sobre l’existéncia de las lengas e culturas regionalas. Aquò per n’acabar amb l’ignorància grossiera dau Francés de bàsi sus aquela question. Visiblament es una idèia qu’interessa pas nòstres bons mestres: vaquí un patrimòni “nacionau” que deu demorar regionau, çò sembla…
De tot biais, siam pas garantits que l’i aurè pas tornarmai un còp de Trafalgar en sesilha, que sieie au Senat o a l’Assemblada, per la segonda lectura. Lo mot d’òrdre per n’autres es doncas encara e totjorn vigilància. E necessitat de manténer la pression suus elejuts e lo ministèri. Vèire sus nòstre sit l’estat del tèxt al moment qu’escrivèm, e nòstres comentaris.
Pression: la flash-mob davans l’UNESCO s’es facha. L’i avia de mond d’un pauc totas las lengas, e l’i a agut un pauc de resson mediatic emai sus la radio nacionala qu’es France-Inter.
Per tot dire, eriam pas tranquilles aquí dessobre, çò que nos a pas empachat de sostenir l’iniciativa, ont nòstres amics dau CREO Talvèra entre autres an participat. Auriam aimat d’estre associats directament, coma associacion, a la preparacion de l’argumentari: tot comptat rebatut, coma professionaus de l’ensenhament, que seguisson l’afar dempuèi de meses, en se tenent au fial en temps reau dels diverses desvolopaments, èra legitim qu’aguessiam nòstre mot de dire, quand foguese que per evitar de cofas dins los arguments e las revendicacions (genre: volèm l’ensehament obligatòri, o autres fantasias). Lo còp que ven, esperam que serè lo cas. Mas basta. L’operacion en aguent marchat, tant vau veire lo costat positiu de la causa. En esperant que las autoritats n’aurèn tirat los ensenhaments necites…
Brèu, ren es reglat, encara, e gardam l’uèlh dubèrt.
Felip Martel, president de la FELCO
