NB : lo compte rendut integral dels escambis sus aqueste document PDF : 2004-08-Actes 8 avril 2019- luxembourg
Compte-rendut Felip Martel
Convidats per lo Congrès de la Lenga occitana associat au malhum ELEN, se son retrobats au palais dau Luxemborc, dins la (confortabla) sala Medicís, una cinquantena de representants de las associacions de defensa e promocion de las lengas de França, per repréner lo nom d’una cordinacion d’ensenhaires de « lengas regionalas » que foncionet longtemps, e que ne chau regretar la desaparicion (metre dins la mema frasa lengas « de França » e « regionalas » remanda a un debat terminologic que se tenguet durant la jornaa).
Sota la dobla presidéncia de G. Mercadier (Congrès) e de Tangi Louarn (ELEN), èran doncas presents de representants
– de l’alemand-alsacian,
– dau basco,
– dau breton (e dau gallò), dau catalan,
– dau còrso (un elejut, lo conselhier territoriau Saveriu Luciani),
– dau flamenc,
– e de l’occitan (Nicolau Rei-Bethbeder per la FELCO), e lo CREO Talvera (Patrici Roques)
Las lengas de l’Oltra-mar èran representaas per Gaid Evenou, de la DGLFLF (son predecessor, Michel Alessio, èra tanben present dins la sala).
Dins lo public l’i avia tanben de representants de las regions concernaas, per l’occitan Charline Claveau-Dabadie (« Nouvelle Aquitaine ») e Patrick Roux («Occitanie ») que se son exprimits, amb d’autres per d’autras regions, dins l’après-disnar.
Se notava tanben la preséncia d’autras personalitats occitanistas dau monde associatiu :
– Amics de la Lenga d’òc de Paris,
– IEO (Pèire Brechet, president),
– Oc-Bi (Martina Ralu),
– Calandreta (JL. Blenet),
La matinaa a començat per una presentacion rapida de la situacion de las diversas lengas (amb de chifras utilas tant sus la practica de la lenga coma sus l’estat de l’ensenhament).
- Romain Colonna, elejut còrso, mas que parlava aquí coma sociolinguista e especialista de la politica linguistica, a fach una presentacion solida de la legislacion francesa au regard dau drech internacionau tochant las lengas minoritàrias,
- e quant a ieu, ai resumat l’istòria dels progresses e de las regressions dins los textes dediats a las lengas de França despuèi Deixonne.
L’achamp a mai entrincat dins l’après disnar, amb una presentacion
– de Diwan,
– de l’estat actuau de la lèi Blanquer après adopcion per l’Assemblada : lo texte a passat de 25 articles originaus a 62. Los amendaments despausats son estats lo mai sovent regetats en comission e en plenària.
Aparentament, èran fòrça focalizats sus la question de la presa en charja per las comunas dau finançament de las escòlas entre tres e sieis ans, e dau finançament dels desplaçaments dels escolans (dins lo public coma dins lo privat) escolarizats dins una autra comuna que lor comuna de residéncia (Div Yezh per lo bilingue public en Bretanha a assenhalat las dificultats qu’aqui rescontrava.
L’idèia de far despausar au Senat d’amendaments identics per totas las lengas es estaa retengùa.
Paraula es puèi estaa donaa als representants de las assemblaas regionalas qu’an presentat la politica que menavan lors institucions e, se cas èra, los rapòrts qu’avian agut, aquí sobre, amb lo ministèri e lo govèrn (pas tròp encoratjants : aqueu monde « entendon », per utilizar un element de lengatge qu’adòran, mas es pas segur que comprenguen, coma o mostran de declaracions recentas de personalitats d’aquest govèrn).
– Per Aquitània, èra clar que compte tengut dau nombre reduch d’establiments que dubririan una « especialitat » LR, lo nombre de liceans concernats riscava de baissar de meitat au mens.
– Lena Louarn que parlava mai generalament per l’ARF a rendut compte de la letra adreiçaa per son president Hervé Morin au ministre sus las LR.
La question dau non respiech per l’Estat de las convencions que signava amb las regions es estaa pausaa per Aquitània coma per Bretanha, Corsega, o « Occitanie ». La question de la dubertura de classas d’immersion dins lo public es tanben estaa evocaa.
Es vengut puèi una presentacion de la refòrma dels licèus dins sas implicacions per las lengas de França, amb desmargatge de las aproximacions optimistas dau ministèri aquí-sobre.
Evocaas notadament las riscas de concurréncia entre opcions, dins un contèxte ont las quitas « especialkitats » se pòion trobar amenaçaas per d’autras mai atractivas (alusion a una especialitat en terminala « Math expert » que faria ofici de prepa per las classas prepa das grandas escòlas).
Evocaa tanben la question de l’inegalitat entre LR e LCA, e la necessitat d’oras especificas fòra DGH.